Trong cơ thể người, song song với hệ tuần hoàn máu, còn một mạng lưới vệ sinh cực kỳ quan trọng nhưng ít được nhắc đến là hệ bạch huyết. Đây là hệ thống giúp đào thải độc tố, vận chuyển dưỡng chất và hỗ trợ miễn dịch. Khi hệ bạch huyết hoạt động tốt, cơ thể nhẹ nhàng, da sáng, năng lượng ổn định. Khi dòng bạch huyết tắc nghẽn, mọi thứ từ miễn dịch, da dẻ đến cân nặng đều bị ảnh hưởng.

1. Hệ Bạch Huyết Là Gì?

Hệ bạch huyết gồm:

• Các mạch bạch huyết chạy song song với mạch máu
• Các hạch bạch huyết (lymph nodes)
• Các cơ quan như lách, tuyến ức, amidan
• Dịch bạch huyết chứa tế bào miễn dịch, protein, chất thải

Hệ bạch huyết không có chức năng bơm như tim, nên dòng chảy phụ thuộc vào chuyển động cơ thể, nhịp thở và sự co cơ hàng ngày.

2. Vai Trò Của Hệ Bạch Huyết Đối Với Sức Khỏe

a. Chức năng thải độc tự nhiên của cơ thể

Hệ bạch huyết thu gom chất thải tế bào, vi khuẩn, virus, mỡ dư, protein thừa, tế bào chết. Sau đó đưa đến các hạch bạch huyết để lọc sạch trước khi trả về hệ tuần hoàn máu.

b. Duy trì hệ miễn dịch

Trong các hạch bạch huyết có rất nhiều lymphocyte (tế bào miễn dịch). Khi có tác nhân lạ xâm nhập, hệ bạch huyết sẽ nhận diện, tiêu diệt và ngăn chúng lan rộng. Đó là lý do khi bạn bị viêm, hạch bạch huyết thường sưng.

c. Điều hòa dịch và ngăn phù nề

Hệ bạch huyết giúp cân bằng lượng dịch trong mô. Nếu dòng bạch huyết chậm lại, bạn có thể bị phù nhẹ, chân tay nặng nề hoặc mặt sưng vào buổi sáng.

3. Dấu Hiệu Hệ Bạch Huyết Đang Tắc Nghẽn

Các chuyên gia mô tả tình trạng ứ trệ bạch huyết qua những biểu hiện như:

• Cơ thể nặng, ì, kém năng lượng
• Sưng nhẹ vùng mắt, mặt, hoặc chân
• Da xám, nổi mụn cằm hoặc hàm (vùng bạch huyết tập trung)
• Đau đầu nhẹ hoặc cảm giác mệt trong người
• Hay bị cảm vặt
• Hạch cổ, nách hoặc bẹn nhạy cảm

Những biểu hiện trên không chẩn đoán bệnh, nhưng là tín hiệu hệ bạch huyết đang hoạt động kém hiệu quả.

4. Nguyên Nhân Khiến Hệ Bạch Huyết Trì Trệ

• Ngồi lâu, ít vận động
• Căng thẳng kéo dài
• Khí huyết kém lưu thông
• Chế độ ăn ít chất xơ, nhiều đường
• Ngủ không đủ
• Uống ít nước
• Tư thế cổ – vai – gáy sai

5. Làm Sao Để Hỗ Trợ Hệ Bạch Huyết Hoạt Động Tốt Hơn?

a. Vận động nhẹ mỗi ngày

• Đi bộ
• Vươn vai
• Thảm yoga nhẹ
• Tập thở sâu

b. Massage bạch huyết

Kỹ thuật xoa day nhẹ nhàng hướng về các hạch bạch huyết, giúp:

• Giảm sưng
• Thoát dịch
• Cải thiện tuần hoàn
• Tăng sự thư giãn thần kinh

c. Uống đủ nước

Nước là môi trường để dịch bạch huyết lưu thông. Càng thiếu nước, dòng chảy càng chậm.

d. Tăng chất xơ và thực phẩm chống viêm

Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, trà thảo mộc giúp giảm gánh nặng cho hệ miễn dịch.

e. Hỗ trợ vùng cổ – vai – gáy

Đây là nơi tập trung nhiều hạch bạch huyết quan trọng. Việc chăm sóc đúng cách (tư thế, gối ngủ chuẩn, giảm căng cơ) giúp:

• Tăng lưu thông
• Giảm chèn ép
• Giảm nguy cơ tắc nghẽn bạch huyết khu vực đầu và mặt

6. Khi Nào Cần Đi Khám?

Nếu bạn có các dấu hiệu sau, nên thăm khám chuyên khoa:

• Hạch sưng to kéo dài > 2 tuần
• Sốt không rõ nguyên nhân
• Đau hạch tăng dần
• Sụt cân bất thường