Nghiên Cứu Về Mối Liên Hệ Giữa Sức Khỏe Ruột Và Tâm Trạng

Một trong những nghiên cứu tiên phong và được trích dẫn nhiều về mối liên hệ giữa sức khỏe ruột và tâm trạng con người là thí nghiệm được công bố năm 2016 tiến hành trong một hệ thống sống khép kín kéo dài 105 ngày với 3 người khỏe mạnh.

Chi Tiết Nghiên Cứu

Mục tiêu: Xem xét xem sự thay đổi cấu trúc cộng đồng vi sinh ruột (gut microbes) có liên quan thế nào tới dao động tâm trạng (mood swings) ở người khỏe mạnh khi môi trường sống bị kiểm soát.

Phương pháp:

• 3 tình nguyện viên sống trong môi trường khép kín 105 ngày, lấy mẫu phân 2 tuần/lần để phân tích cộng đồng vi sinh ruột bằng kỹ thuật giải trình tự cao thông lượng (high-throughput sequencing).
• Đồng thời, người tham gia trả lời bảng câu hỏi về trạng thái tâm trạng (Profile of Mood States) định kỳ.

Kết quả:

• Cấu trúc vi sinh ruột ở ba người này có sự tương quan mạnh với trạng thái tâm trạng.
• Cụ thể, một số chi vi khuẩn như Roseburia, Phascolarctobacterium, Lachnospira, Prevotella có mối liên hệ tích cực với tâm trạng tốt hơn. Ngược lại, các chi như Faecalibacterium, Bifidobacterium, Bacteroides, Parabacteroides, Anaerostipes liên quan với tâm trạng kém hơn.
• Kết luận: nghiên cứu chỉ ra rằng ở người khỏe mạnh, không chỉ khi bệnh lý xuất hiện, hệ vi sinh ruột đã có thể đóng vai trò trong thay đổi cảm xúc và tâm trạng.

Ý Nghĩa Nghiên Cứu

Nghiên cứu này là một bước đầu hết sức quan trọng vì cho thấy mối liên hệ giữa ruột – não – tâm trạng (gut-brain axis) không chỉ xảy ra ở người bệnh mà ngay cả ở người khỏe mạnh.

Điều này củng cố các kết quả từ các bài tổng quan chuyên sâu về microbiome và rối loạn tâm trạng như: giảm đa dạng vi sinh ruột ở người bị trầm cảm, tăng vi khuẩn viêm và giảm vi khuẩn sản xuất axit béo chuỗi ngắn (SCFA).

Theo một bài viết từ NHMRC (Australia), hệ vi sinh ruột liên tục giao tiếp hai chiều với não thông qua các tín hiệu thần kinh, miễn dịch và nội tiết, được cho là ảnh hưởng tới căng thẳng, cảm xúc và nhận thức.

Từ góc độ ứng dụng, nếu ruột và não liên kết chặt chẽ, thì việc cải thiện đường ruột bằng chế độ ăn, vận động, probiotic hoặc prebiotic có thể là một chiến lược hỗ trợ tâm trạng và sức khỏe tinh thần.

Những Điểm Cần Lưu Ý

• Nghiên cứu kể trên chỉ với 3 người và trong môi trường khép kín, do vậy không thể khẳng định nguyên nhân – kết quả chung cho tất cả.
• Các nghiên cứu khác ở người bị rối loạn tâm trạng cho thấy sự thay đổi cấu trúc ruột (dysbiosis) chứ chưa chắc là nguyên nhân trực tiếp.
• Dữ liệu vẫn đang ở giai đoạn ban đầu; việc can thiệp từ chế độ ăn hoặc probiotic cho mục đích cải thiện tâm trạng vẫn đang được nghiên cứu thêm.

Gợi ý ứng dụng từ nghiên cứu

• Duy trì chế độ ăn giàu rau, quả, thực phẩm lên men để hỗ trợ đa dạng vi sinh đường ruột.
• Hạn chế stress, ngủ đủ giấc vì cả hai yếu tố này ảnh hưởng đến ruột và từ đó tới não.
• Tham khảo sử dụng probiotic hoặc prebiotic (theo tư vấn chuyên gia) – vì chúng có khả năng hỗ trợ vi sinh tốt cho những người có dấu hiệu tâm trạng thấp.
• Nhận thức rằng tâm trạng và sức khỏe tinh thần không chỉ “ở đầu”, mà còn “bắt nguồn từ ruột”.

Nguồn: PubMed

>> Xem thêm: Sức Khỏe Đường Ruột Ảnh Hưởng Làn Da Ra Sao?